การจัดทำยุทธศาสตร์การพัฒนาชุมชนจังหวัด(บรรยาย นพส.31)

การเรียนรู้เพื่อจัดทำยุทธศาสตร์การพัฒนาชุมชนจังหวัดเป็นกิจกรรมหนึ่งซึ่งกรมการพัฒนาชุมชน โดยสถาบันการพัฒนาชุมชนกำหนดไว้ในหลักสูตร ของการฝึกอบรมนักบริหารงานพัฒนาชุมชนระดับสูง(นพส.)รุ่นที่31โดยมีเป้าหมายเพื่อให้นักศึกษาได้มีประสบการณ์ในการจัดทำยุทธศาสตร์ในระดับจังหวัด สามารถเป็นที่ปรึกษาให้เเก่ผู้ใตบังคับบัญชาในการจัดทำเเละขับเคลื่อนยุทธศาสตร์ได้ ผมเองได้รับมอบหมายให้รับผิดชอบในการบรรยายสร้างความรู้ ความเข้าใจเเก่นักศึกษารุ่นนี้ในหัวข้อ การจัดทำเเละขับเคลื่อนยุทธศาสตร์จากแนวคิดสู่การปฏิบัติ เมื่อ วันที่ 20 ธันวาคม 2553 ณ สถานตากอากาศบางปู อ.เมือง จ.สมุทรปราการ ในงานนี้มีผู้ว่าราชการจังหวัดเป็นประธาน พัฒนาการจังหวัดสมุทรปราการเป็นหัวหน้าทีมการต้อนรับเเละสร้างการเรียนรู้
การขับเคลื่อนยุทธศาสตร์ของสำนักงานพัฒนาชุมชนจังหวัดต้องครอบคุม 3 ขั้นตอนใหญ่ได้เเก่ 1)การจัดทำเเละวางแผนยุทธศาสตร์ 2)การถ่ายทอดยุทธศาสตร์ไปสู่การปฏิบัติ 3)การติดตามประเมินผลแผนยุทธศาสตร์
1.การจัดทำเเละวางแผนยุทธศาสตร์
INPUT การจัดทำแผนยุทธศาสตร์สำนักงานพัฒนาชุมชนจังหวัดดำเนินการภายใต้การบูรณาการภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง ทั้งเจ้าหน้าที่(พัฒนากร/นักวิชาการ/พัฒนาการอำเภอ)ภาคีการพัฒนา(ตัวเเทนเกษตร/สาธารณสุข/ท้องถิ่นเเละหน่วยงานในระดับจังหวัดที่สมามรถให้ข้อมูลได้)ผู้นำชุมชน กลุ่มองค์กร/เครือข่ายที่เกี่ยวข้อง ในเวทีนี้เรานำข้อมูลที่สำคัญในด้านต่างๆเข้ามาเป็นปัจจัยนำเข้า เช่น ข้อมูลด้านเศรษฐกิจชุมชนเเละเศรษฐกิจภาพรวมของจังหวัด ข้อมูลด้านสิ่งเเวดล้อมประเด็นสถานการณ์เเละการเปลี่ยนเเปลง ความเป็นอยู่เเละคุณภาพชีวิตของพี่น้องสมุทรปราการ(จปฐ./กชช.2ค) ข้อมูลจากเเผนยุทธศาสตร์จังหวัดสมุทรปราการ ข้อมูลจากยุทธศาสตร์กรมการพัฒนาชุมชน ข้อมูลจากนโยบายเร่งด่วนของรัฐบาล ข้อมูลผลการประเมินการปฏิบัติราชการ PMQAเเละผลการสะท้อนการปฏิบัติงานเเละความต้องการจากผู้รับบริการของสำนักงานฯ(ผู้นำ/กลุ่ม องค์กร/เครือข่าย/ภาคี)
PROCESS ในการจัดทำเเละยกร่างยุทธศาสตร์ใช้กระบวนการมีส่วนร่วมผ่านเวทีเชิงบูรณาการ โดยร่วมกันวิเคราะห์ สังเคราะห์ หาศักยภาพในด้านต่างๆของสำนักงานพัฒนาชุมชนจังหวัด วิเคราะห์แนวโน้มการเปลี่ยนเเปลงในอนาคต วิเคราะห์แผนการเปลี่ยนเเปลงที่จะเกิดขึ้นของชุมชนซึ่งรองรับด้วยแผนชุมชนเชิงบูรณาการของจังหวัดอีกชั้นหนึ่ง โดยมีเครื่องมือในการวิเคราะห์ข้อมูลที่INPUT ได้เเก่
SWOT ANALYSIS (วิเคราะห์จุดเด่น/จุดด้อย/โอกาส/ภัยคุกคาม)
7S(วิเคราะห์ศักยภาพภายในองค์กร/โครงสร้าง/ระบบ/ทักษะ/ค่านิยมร่วม/รูปแบบการทำงาน/ทีมงานเเละบุคลากร)
CORE COMPETENCES(สมรรถนะหลักขององค์กร)
SI-SE
STRATEGIC AN.
PMQA
ในการใช้เครื่องมือในการกำหนดเเผนยุทธศาสตร์ดังที่กล่าวมา ต้องพิจารณาเครื่องมือเเต่ละชนิดที่มีคุณลักษณะข้อดีข้อด้อยเเตกต่างกัน ดังนั้นต้องใช้หลายเครื่องมือเพื่อสามารถออกแบบแผนยุทธศาสตร์ให้สามารถขับเคลื่อนงานให้บรรลุภารกิจของสำนักงานพัฒนาชุมชนได้อย่างมีประสิทธิภาพ
OUTPUTสำหรับผลผลิตที่จะเกิดขึ้นจากกระบวนการดังกล่าวคือเเผยยุทธศาสตร์สำนักงานพัฒนาชุมชนจังหวัด มีองค์ประกอบดังต่อไปนี้
• วิสัยทัศน์
• พันธกิจ
• เป้าประสงค์
• แผนที่ยุทธศาสตร์
• โครงการ/กิจกรรม
• ตัวชี้วัด
ซึ่งผลผลิตนี้จะนำไปสู่การถ่ายทอดให้บุคลากรทั่วทั้งองค์กรได้เรียนรู้เเละนำสู่การปฏิบัติ
2)การถ่ายทอดยุทธศาสตร์ไปสู่การปฏิบัติ
ในการนำแผนยุทธศาสตร์สู่การปฏิบัตินั้น สำนักงานพัฒนาชุมชนใช้หลักเเละเเนวปฏิบัติตามขั้นตอนการดำเนินงานตามคำรับรองการปฏิบัติราชการภายในหน่วยงาน หรือที่เรารู้จักกันเเละคุ้นชิน คือ IPA นั่นเอง โดยมีการจัดทำคำรับรองการปฏิบัติราชการร่วมกันระหว่าง สำนักงานพัฒนาชุมชนจังหวัด อำเภอ จนถึงบุคคล โดยกำหนดให้ทุกหน่วยจัดทำโครงการข้อเสนอริเริ่มเพื่อขับเคลื่อนยุทธศาสตร์ของจังหวัดเเละอำเภอให้บรรลุเป้าหมาย มีการกำหนดตัวชี้วัดรายบุคคล รายทีม เพื่อเป็นเครื่องมือในการติดตาม ประเมินผลอีกด้วย สำหรับกระบวนการในการถ่ายทอดแผนยุทธศาสตร์สู่การปฏิบัติ มีกระบวนงาน ดังนี้
1) การทบทวนแผนยุทธศาสตร์
2)การประชุมชี้เเจงเเละสร้างความรู้ความเข้าใจให้บุคลากรทั่วทั้งองค์กร
3)การมอบหมายผู้รับผิดชอบที่ชัดเจนมีการสร้างข้อตกลงร่วมกันในการขับเคลื่อนงาน
4)มีระบบการติดตามสนับสนุนการดำเนินงานเเละถอดบทเรียนการทำงาน
5)การสร้างแรงจูงใจให้เเก่ทีมเเละบุคลากร(รางวัลเเห่งความสำเร็จ)
ในการดำเนินงานต้องให้ความสำคัญกับการพัฒนาระบบเทคโนโลยีสารสนเทศฯในการรองรับระบบงานของแผนยทธศาสตร์ที่ดี พัฒนาขีดความสามารถบุคลากรอย่างต่อเนื่อง เเละใช้รับบการจัดการความรู้มาเป็นเครื่องมือในการทำงานใช้ความรู้ในการเเก้ปัญหาหน้างาน
3)การติดตามประเมินผลแผนยุทธศาสตร์
เครื่องมือที่ใช้ในการติดตามประเมินผลการขับเคลื่อนยุทธศาสตร์ ได้เเก่
•PA
•IPA
•ONLINE REALTIME
•คณะติดตามฯ
• PMQA
จะเห็นได้ว่าการขับเคลื่อนยุทธศาสตร์ต้องดำเนินการให้ครบกระบวนงานในการวางแผนเชิงกลยุทธ์ สำนักงานพัฒนาชุมชนจังหวัดจึงต้องดำเนินการด้วยความเข้าใจเเละสามารถมองกระบวนงานที่เป็นขั้นเป็นตอน มองเห็นผลผลิต และผลลัพธ์ที่ชัดเจน เตรียมความพร้อมบุคลากรให้มีประสิทธิภาพในการทำงาน เตรียมพื้นที่ให้ชัดเจน ประสานแกนนำที่ต้องปฏิบัติงานด้วย สร้างความเข้าใจ ให้ความสำคัญกับข้อมูล จปฐ. กชช.2ค แผนชุมชน บูรณาการกับภาคีและท้องถิ่นเพื่อจับมือทำงานร่วมกัน หาทางออกร่วมกัน มีการทบทวนบทเรียนอย่างสม่ำเสมอ เพื่อพัฒนาแผนยุทธศาสตร์ให้มีประสิทธิภาพสูงสุดต่อไป